Banjalučka ljepotica, Arnaudija džamija opet je spremna 7. maja otvoriti vrata vjernicima i putnicima namjernicima, a po riječima Huse Salihovića iz Vakufske direkcije u BiH ovaj datum ima simboličnu vrijednost jer je na taj dan 1993. godine Arnaudija porušena i “na isti dan će ona biti vraćena gradu Banja Luka kao zasigurno jedan od simbola grada”.
Islamska zajednica u BiH je 7. maj odredila kao Dan džamija uzimajući u obzir simboliku datuma, stoga je Rijaset IZ donio odluku da se Arnaudija otvori na taj datum.
Organizacioni odbor s muftijom Ismailom ef. Smajlovićem na čelu nekoliko mjeseci je radio na pripremama za svečano otvaranje Arnaudije. Očekuje se veći broj zvaničnika iz BiH, dijaspore i Republike Turske.
Značaj ponovne izgradnje Arnaudije džamije je višedimenzionalan, a kako je stručni savjetnik za pravne poslove Vakufske direkcije Huso Salihović pojasnio, Arnaudija džamija je vjerski objekat i sa tog aspekta se ispunjava misijska djelatnost Islamske zajednice u smislu osiguranja prostora za takav objekat.
Drugi aspekt, naveo je, odnosi se na vrijednost Arnaudije u smislu kulturno-historijske vrijednosti, jer lokalitet ima status nacionalnog spomenika BiH i ponovnom izgradnjom džamije oživljava se jedan nacionalni spomenik BiH po čemu je ne samo Banja Luka prepoznatljiva, već cijela BiH.
– Arnaudija je itekako važna Bošnjacima na ovom prostoru. Vraćanjem Arnaudije mi zapravo vraćamo gradu Banja Luka ono po čemu je bio prepoznatljiv, vraćamo njegove simbole. Arnaudija, kao i sve ostale džamije pokazuju nam i ponovno nas uče da je vakuf trajno dobro i da vakuf nikad ne može biti uništen – kazao je Salihović u intervjuu za Fenu.
Arnaudiju džamiju sagradio je Hasan defterdar, ministar finansija Bosanskog pašaluka u vrijeme stolovanja Ferhad-paše, čiji je bio lični prijatelj i potpisnik njegove vakufname. Po porijeklu je bio vjerovatno Albanac, pošto narod prozva njegovu džamiju Arnaudija. Zahvaljujući kamenom tarihu iznad ulaza, saznaje se da je sagrađena 1594/1595. godine.
Izgrađena je u klasičnom osmanlijskom stilu kao i Ferhadija džamija, a svojim stilskim i tipološkim karakteristikama pripada grupi jednoprostornih džamija sa kupolom i tri kupolice. Ističe se svojim skladnim proporcijama i oblikom te masivnim kamenim turbetom. Ulaz u turbe je iz same džamije.
Arnaudija džamija je posebna i zbog toga što ima malu munaru u ogradi, akšamluk-munaricu ili ezan-tašu koja je sastavni dio cijelog kompleksa.
– Tokom agresije na BiH bila je više puta skrnavljena. Arnaudija džamija zajedno sa turbetom i vitkom kamenom munarom porušena je u noći između 6. i 7. maja 1993. godine, iste noći kada je porušena i najpoznatija banjalučka džamija Ferhadija, a potom su joj ostaci razvezeni na razna mjesta izvan grada – naveo je Salihović.
Iako je vođeno i još se uvijek vodi nekoliko postupaka za rušenje banjalučkih džamija, on naglašava da još uvijek nisu otkriveni počinioci.
– Međutim, ukoliko se uzme u obzir način rušenja i potrebe osiguranja logistike, kao i samog eksploziva, a posebno ukoliko se uzme u obzir da je porušena za vrijeme trajanja policijskog sata, onda se može zaključiti da je Arnaudija zajedno sa ostalim banjalučkim džamijama porušena na sistemski način – kazao je Salihović.
S obzirom na to da je nacionalni spomenik, Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika BiH je Odlukom odredila da graditeljska cjelina Arnaudije sa svim pripadajućim objektima (turbeta, munare akšam-taš, kamene česme, harema sa nišanima i dvorišta, ulaznog objekta u kompleks, sa pripadajućim kamenim zidovima koji ograđuju graditeljsku cjelinu) i haremom, bude rekonstruirana na izvornoj lokaciji, u izvornom obliku, iste veličine, od istog ili istovrsnog materijala, primjenom istih tehnoloških pristupa u najvećoj mogućoj mjeri, a na osnovi dokumentacije o njenom izvornom obliku koji je sastavni dio odluke o proglašenju lokaliteta nacionalnim spomenikom.
Godine 2017. postavljen je kamen-temeljac za ponovnu izgradnju Arnaudije džamije.
– Na osnovu potpisanog Protokola, Generalna direkcija vakufa Republike Turske je prihvatila finansirati kompletne radove na ponovnoj izgradnji kompleksa Arnaudije – istakao je Salihović.
Arnaudija džamija je bila dokumentovana, dodao je on, te njena ponovna izgradnja u autentičnom smislu nije bila zahtjevna s aspekta autentičnosti.
– Zahvaljujući prije svega knjizi “Dokumenti opstanka” autorice Sabire Husedžinović, projektantima je bio olakšan zadatak da se Arnaudija džamija vrati u njenom izvornom obliku kakva je bila prije rušenja. Husedžinović će zaista biti upamćena u historiji kao osoba koja je dala nemjerljiv značaj dokumentovanju ne samo ove već svih banjalučkih džamija – naveo je Salihović.
Na ponovnoj izgradnji Arnaudije džamije radilo je nekoliko firmi. Glavni izvođač radova bila je turska firma BILSA, potom Neimari d.o.o. Sarajevo i Inžinjering Jelah. Ukupan trošak ponovne izgradnje Arnaudije džamije iznosio je oko šest miliona KM.
